Lichtmisday

Gisteren 2 februari is het de laatste dag dat je zalig kerstfeest en gelukkig nieuwjaar kon wensen, althans dat zegde mijn moeder toch. Zij kon het weten want ze hield zelf onze winkel open met 'papeterie' waar ze ook heiligbeeldprentjes van Maria verkocht terwijl mijn vader in zijn drukkerij looddampen inademde.

Maria-Lichtmis wordt veertig dagen na Kerstmis gevierd. Het is het laatste christelijk feest dat verband houdt met de geboorte van Jezus. Toen Jezus nog geboren werd op 6 januari viel het feest op de 14^de februari. Zoals iedereen weet zorgde voortschrijdend inzicht ervoor dat Jezus sinds 354 na Christus de 25^ste december werd geboren en greep de 'presentatie van de Heer' in de tempel dus plaats op 2 februari.

Meteen was er geen concurrentie meer met Valentijn. Er was en is nog discussie over de gewijde processiekaars als 'Licht dat voor alle volkeren straalt'. Bedoelt men Jezus zelf of Maria die het licht naar de tempel draagt? Voor Luther was het duidelijk maar dan schrijven we al 1523. Ik schrijf niet over het maçonnieke licht want dat is van nog later, ook de Verlichting laat ik buiten beeld.

Wij vierden in ons gezin sinds 1954, het Mariajaar, het feest van lichtmis zonder kaarsen maar met pannenkoeken. In die tijd nog pannekoeken zonder -n geschreven alhoewel mijn moeder meestal twee pannen tegelijk gebruikte, waarvan een om de pannenkoeken blijvend warm te houden. "Er is geen vrouwtje nog zo arm, of ze maakt met Lichtmis haar pannetje warm", is een gezegde van mijn moeder dat ik altijd zal onthouden en aan mijn kleinkinderen wil doorgeven. Dit jaar met de uit de pan swingende energieprijzen actueler dan ooit.

Ons gezin was een middenstandsgezin. Benieuwd wat mijn vader over het huidig gebakkelei inzake regelgeving van de energieprijzen zou vinden, als 'kleine zelfstandige met grootse dromen' zoals hij zichzelf voorstelde. Vlaams-katholiek en sociaal-liberaal in verschillende volgorde afhankelijk van het onderwerp. Wat zou hij doen met die 200 euro die hij als gezin maar niet als bedrijf zou krijgen? Wat de ziekenhuisfinanciering betreft zou hij de Vlaams-liberale kaart getrokken hebben. Liever Maggie dan Frank, alhoewel in die tijd werd over ministers niet met de voornaam gesproken.

Wij vierden in ons gezin sinds 1954, het Mariajaar, het feest van lichtmis zonder kaarsen maar met pannenkoeken

Ik herinner mij de intocht van het elektrisch kookfornuis in moeders keuken. Het eerste exemplaar in de straat. De eerste pannenkoeken waren geen echt succes waardoor wij de 'mislukkelingen' al meteen mochten opeten. Voor de echte moesten we wachten tot we allemaal samen aan tafel zaten, tot na het 'weesgegroetje' gevolgd door een diepzinnige bondzondernaamgedachte van mijn vader over mensen in armoede en de voordelen van een gasvuur bij het bakken van pannenkoeken. Hij had ze nog niet gegeten maar had meteen zijn oordeel klaar. "De geur", zei hij, "de geur is artificiëler". "Ik zal weer op hout koken", repliceerde mijn moeder toen nog niet beseffende dat hout milieuonvriendelijk was.

Witte, lichtbruine, donkerbruine, bloem- en cassonnadesuiker, de laatste potjes van de zelfgemaakte zomerconfituren, het stond allemaal op tafel. Het meest uitdagende was om het allemaal door elkaar te mengen op een pannenkoek, voorzien van een laag echte boter. Diversiteit was toen nog geen modewoord. Wit was geraffineerd, donkerbruin voor de arme mensen en cassonade heerlijke kinnekessuiker: la texture particulière de ce sucre est le fruit d'un savoir-faire et d'une tradition bien de chez nous. Nu mag dit allemaal niet meer gegeten worden in het kader van de preventieve gezondheidszorg: tanden, stoelgang en gewicht...

We hebben dit jaar geen lichtmis gevierd met de kleinkinderen. Niet omdat ze alleen ahornsiroop mogen eten van hun mama maar omdat er eentje omikron had. Mijn vrouw heeft een recept van Ottolenghipannenkoeken klaargemaakt op ons combikookfornuis. Heerlijk, met kaarslicht op tafel. Ik onthoud me van een diepzinnige gedachte over de energie- en de ziekenhuisfinanciering.

We keken gezellig onder een dekentje naar de eerste aflevering van het derde seizoen van Afterlife. We genieten er mondjesmaat van. Het tweede seizoen eindigde met een alternatieve scène van Groundhog Day. Toeval bestaat en in de Verenigde Staten en Canada viert men op native indiaanse bodem elk jaar op 2 februari de bosmarmot die ontwaakt en het einde van de winter voorspelt.

Ik heb het gevoel dat met alle positieve omikronberichten in de media, maar ook met de realiteit van een Russische inval en de start van de Winterspelen 02-02-2022 een keerpunt wordt en door onze kleinkinderen later zal gevierd worden met een eigen invulling van een mengelmoes van lichtmis en groundhogday, lichtmisday.