Toelatingsproeven afschaffen is geen mirakeloplossing

Naar aanleiding van de artsentekorten en wachtlijsten bij (sommige) artsendisciplines lazen we in De Standaard van 23 juli het volgende edito: 'Moet de vrije markt het artsenaanbod bepalen?'

Voor commentatoren en opiniemakers (die de klok horen, maar de klepel zelden zien) en politici (die het ingevoerd hebben) is het afschaffen van de toelatingsproef geneeskunde steevast de magische oplossing.

Disclaimer: het jaar waarin ik mijn studies geneeskunde begon, onderging ik de eerste toelatingsproef; ik was er net door en ben nooit fan geweest.

Maar: simpele oplossingen voor complexe problemen werken nooit. Vijf aanwijzingen daarvoor:

1. Tekorten en wachtlijsten doen zich ook voor in landen en regio's zonder ingangsexamen.

2. Als je iedereen tot de studies toelaat - mij niet gelaten - dan moet je er ook voor zorgen dat studenten doorstromen naar knelpuntdisciplines. Het ingangsexamen afschaffen is daarvoor immers geen garantie. Er is trouwens ook een overaanbod in sommige disciplines, en je kan mensen niet dwingen voor knelpuntdisciplines te kiezen (we zijn China niet).

3. Er bestaan opleidingen zonder ingangsexamen waar ook tekorten zijn, zoals verpleegkunde. Je kan geen mensen toveren.

4. Naast de demografische wetmatigheid (vergrijzing) is er ook een veranderende kijk op het beroep (de arts van wieg tot graf, versus de arts van 9 to 5). Je kan daar vanalles van vinden, maar het is nu eenmaal zo. Het toont meteen ook de relativiteit van tekorten aan.

5. Verder zijn er ook de toegenomen mondigheid en wensenpatroon van de patiënt, alsook de toegenomen medische mogelijkheden met bijhorend kostenplaatje en nood aan mankracht.

Een toelatingsproef voor journalisten, dat zou nog eens iets zijn

Over die problemen wordt - uiteraard - al jaren nagedacht en gediscussieerd, door vele mensen in de sector. Wonderoplossingen zijn er niet. Het zal gradueel puzzelen, creatief nadenken en sociaal ondernemerschap vergen om hier uit te komen. Iets was trouwens velen elke dag al doen.

Het beroep aantrekkelijker maken en onevenwichten in de verloning aanpakken, dat is een gradueel proces. Er zijn al stappen gezet, en er moeten er nog gezet worden, maar ook hier bestaat geen magische oplossing.

Als je de begroting bekijkt, dan weet je trouwens dat je niet én kan besparen én veel meer artsen en andere zorgverstrekkers in ons systeem trekken.

Het toont de complexiteit van het probleem aan. De oplossing vergt een meerjarenbeleid en moeilijke ethische, financiële en maatschappelijke discussies.

Alsook: uitleggen aan de burger dat wachtlijsten erbij horen en zullen blijven horen. Of dat de zorg duurder zal worden. Of dat niet alles meer zal kunnen.

Het vergt iets meer dan een opiniestuk dat zelfs de waan van de dag niet overleeft.

Een toelatingsproef voor journalisten, dat zou nog eens iets zijn.