Infodemic: zondvloed aan data of bla-bla?
Infodemic is het fenomeen van de snelle verspreiding van een grote hoeveelheid desinformatie (doelbewust foutief om schade toe te brengen), misleiding en misinformatie, in het bijzonder vergemakkelijkt door digitale middelen en social media platforms. Deze valse items (post-truth en fake news, de neefjes van malware) kunnen zich snel vermenigvuldigen en de accurate data overwoekeren.
Dit fenomeen leidt tot verwarring, paniek, stress en wantrouwen bij het grote publiek. Infodemics bestrijden kan via fact-checking, een kritische blik op de media houden, op zoek te gaan naar 'de waarheid' of informatie van hoge kwaliteit en de betrouwbare info meer zichtbaarheid geven.
De term infodemic werd in 2003 in gebruik genomen tijdens de Serious Acute Respiratory Syndrome (SARS)-epidemie, als portmanteauwoord voor information epidemic. Ook tijdens de COVID-19 pandemie verschenen er 'broodjeaapverhalen' (hoaxes) over zowel het virus als over de diverse vaccins.
Artificial Intelligence (AI) zorgt voor nog meer overload: "Too much information" (Godlee, Br Med J, 2014). Boven een bepaalde grens wordt informatie niet meer geabsorbeerd, maar ontstaat er stress en angst. Daarenboven leidt het tot het maken van slechte keuzes.
Kunstmatige intelligentie kan een Weapon of mass disinformation worden met foute of zelfs gevaarlijke info (Menz et al., J Am Med Assoc, 2024). Ofwel krijgen de AI-based systems zoals fact-checking chatbots gelukkig toch de overhand. De tijd zal het ons leren.
Maar laten we wel wezen, het internet zal niet verdwijnen. De vraag is: hoe gaan we hiermee om als artsen? Patiënten hebben hulp nodig om in de zee van informatie te navigeren. Dokters moeten verwachten dat patiënten vragen stellen en informatie willen. Ze moeten voorbereid zijn om die te geven (Woodhouse, Trends in Urology & Men's Health, 2024). Deze informatie moet van hoge kwaliteit zijn, want er gaapt een kloof tussen wat experten weten en wat de meeste mensen weten (Zielinski, Rev Panam Salud Publica, 2021).
De geneeskunde kan nog veel leren van de technieken van marketing & advertising.
De geneeskunde kan nog veel leren van de technieken van marketing & advertising om de strijd aan te binden met gezondheidsdesinformatie (Wang & Chung, Nurs Sci Q, 2022). De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft daartoe in 2024 een programma opgesteld om de wetenschap infodemiology te versterken. Deze zou wereldwijd een onderdeel van Volksgezondheid moeten gaan uitmaken.
Epistemic bubbles en echo chambers met enkel interne participanten geven aanleiding tot confirmation bias. Vooraf bestaande gedachten worden steeds maar bevestigd, wat zorgt voor beperkte intellectuele groei. De algoritmes isoleren informatie zodat het perspectief vernauwd wordt.
Infodemics zijn zeker niet zonder gevaar; foutieve informatie van bijvoorbeeld social media influencers geloven, kan een fatale afloop kennen. Ook verouderde informatie die online blijft staan, kan ernstige gevolgen hebben.
We hebben dus nood aan een top-level domain for health information in onze eSociety met Smart health! (bv. Internet of Things, Big data, cloud computing, AI, ...) die resulteert in eHealth (Purnat et al., Managing infodemics in the 21st century, 2023).
Verder moet er gedacht worden aan zowel information management als infodemic management. Massacommunicatie en gezondheidscommunicatie in het bijzonder zijn uitermate belangrijk tijdens gezondheidscrises.
Scientia potentia est (Francis Bacon)
