Wetsvoorstel tot invoering niet-anonieme donatie

Kamerlid Frieda Gijbels (N-VA) diende een wetsvoorstel in tot invoering van de niet-anonieme donatie en tot oprichting van een bewaar- en beheersinstituut voor donorgegevens.

Kamerlid Frieda Gijbels (N-VA) diende op 12 maart een wetsvoorstel in 'tot wijziging van de wet van 6 juli 2007 betreffende de medisch begeleide voortplanting en de bestemming van de overtallige embryo's en de gameten, tot invoering van de niet anonieme donatie en tot oprichting van een bewaar- en beheersinstituut voor donorgegevens'.

Arrest Grondwettelijk Hof

Het wetsvoorstel ligt in de lijn van het arrest van het Grondwettelijk Hof van 26 september 2024. Daarin oordeelde het Hof dat de huidige regelgeving ongrondwettig is doordat een 'absolute voorrang wordt gegeven aan de belangen van de donor'.

De huidige regelgeving ontneemt donorkinderen immers op absolute wijze iedere mogelijkheid om hun afkomst te achterhalen via het fertiliteitscentrum. Het Hof meent dat de wetgever geen billijk evenwicht tot stand heeft gebracht tussen alle concurrerende belangen.

Recht op afstammingsinformatie

Het wetsvoorstel voert het recht op afstammingsinformatie in en wijzigt zo het evenwicht dat tot op heden in de Belgische wet gehandhaafd werd tussen de grondrechten, meer bepaald het recht op het privéleven van de donoren enerzijds en van het donorkind anderzijds, maar eveneens van de wettelijke ouders.

Op die manier wil het voorstel rekening houden met de gewijzigde opvattingen over het belang van de verschillende partijen in het kader van medisch begeleide voortplanting gebaseerd op een donatie, waarbij in het bijzonder het kind centraal wordt geplaatst bij die afweging.

Bewaar- en Beheersinstituut

Daarnaast voorziet het wetsvoorstel in de oprichting van een volledig onafhankelijke instelling: het Bewaar- en Beheersinstituut voor Donorgegevens (BBID). Dit instituut wordt belast met drie kerntaken:

• het bewaren en beheren van de gegevens van donoren, die door de fertiliteitscentra aan het instituut worden meegedeeld;
• mogelijk maken dat bepaalde persoonsgegevens van de donor aan het donorkind (vanaf een bepaalde leeftijd dan wel vanaf het aantonen van onderscheidingsvermogen) of aan de ouders meegedeeld kunnen worden. Er wordt in een regeling voorzien voor zowel de niet-identificeerbare als de identificeerbare gegevens van de donor. Voor de donaties die gebeurd zijn voor het in werking treden van deze wet, is een overgangsregeling voorzien;
• voorzien in een degelijke voorlichting en begeleiding van de verschillende betrokkenen: het kind, de wensouder(s) en de donor.

Inwerkingtreding

Aangezien het Grondwettelijk Hof in zijn arrest de gevolgen van de huidige regelgeving handhaaft tot de inwerkingtreding van nieuwe wetgeving en uiterlijk tot en met 30 juni 2027, zal de nieuwe regeling ten laatste op 1 juli 2027 in werking treden, op voorwaarde dat het wetsvoorstel door de Kamer wordt goedgekeurd.