Crisis zet zich door

Twee jaar geleden waren de effecten van de economische crisis al voelbaar, maar beheersbaar. In de Grote Enquête van 2010 stelden we een zestal vragen over de impact van de crisis op het aankoopgedrag van de patiënt. We maakten heel duidelijk onderscheid tussen 'noodzakelijke' aankopen zoals geneesmiddelen en minder noodzakelijke aankopen zoals parafarmacie. Nu, twee jaar later, hebben we dezelfde vragen herhaald. De evolutie die we zien, is niet geruststellend.

Misschien bent u wel één van de honderden apothekers die onze enquête heeft ingevuld. Voor het eerst heeft u trouwens de mogelijkheid gehad om ook online de enquête in te vullen, iets wat zes op de tien respondenten ook hebben gedaan. De steekproef is alleszins representatief qua geslacht, leeftijd en ervaring. Eén op de twee respondenten was eigenaar van de officina.

Crisis

De enquête bestond uit verschillende luiken. Een ervan was 'de apotheker en de crisis'. Het was misschien wel het belangrijkste luik. Want de crisis wordt wel degelijk in de apotheek gevoeld. Bijna zeven op de tien apothekers (67,3 %) ervaren hoe de patiënt minder geneesmiddelen koopt. Bij parafarmacie is dat aantal nog meer uitgesproken: bijna acht op de tien apothekers (79 %) zegt dat de verkoop van de parafarmacie serieus achteruit is gegaan. Dat is veel meer dan twee jaar geleden, toen 66 procent van de apothekers aangaf dat er minder parafarmacie werd gekocht. Vooral de Nederlandstalige apothekers klagen daarover en dat is tegengesteld aan twee jaar geleden toen vooral de Franstalige apothekers die tendens aanvoelden. Het is echter ook goed mogelijk dat die trend zich twee jaar geleden in Wallonië heeft ingezet en dat Vlaanderen nu volgt.

Schrappen

Onrustwekkender is het fenomeen dat zeven op de tien apothekers geconfronteerd worden met meer en meer patiënten die zelf in hun geneesmiddelenlijstje schrappen. In Franstalig België is dat zelfs 73,6 procent. Twee jaar geleden werd amper één op de twee apothekers (49,6 %) daarmee geconfronteerd. Net zoals twee jaar geleden hebben vier op de tien apothekers klanten die om uitstel van betaling vragen omdat ze geen geld meer hebben voor hun geneesmiddelen. Het is, precies zoals twee jaar geleden, een probleem dat meer in Franstalig België voorkomt dan in Nederlandstalig België (51,5 % tov 33,7 %).

Alternatieven

De precaire economische toestand zorgt er wel voor dat apothekers hun patiënten spontaan gaan wijzen op goedkope alternatieven. Daar waar twee jaar geleden 67,4 procent van de apothekers de patiënt de 'goedkope' weg toonde, is dat nu 81,5 procent. Maar ook de patiënt is mondiger geworden. Acht op de tien apothekers ziet patiënten die zelf om een goedkoper alternatief vragen. Twee jaar geleden was dat nog 65,5 procent. Dit fenomeen is veel meer uitgesproken in Nederlandstalig België dan in Franstalig België (88,1 % tov 69,5 %).

Conclusie

De geneesmiddelen mogen dan wel goedkoper zijn geworden, patiënten krijgen het steeds moeilijker om ze te betalen. Ze hebben al geschrapt in hun uitgaven voor parafarmacie en we zien dat er zich steeds meer problemen stellen bij de betaling van de reguliere geneesmiddelen. Ze vragen - in het beste geval - of er geen goedkoper alternatief is of - in het slechtste geval - vragen ze om uitstel van betaling. Maar de apotheker neemt er ook zijn verantwoordelijkheid in. Veel meer dan vroeger wijst hij patiënten erop dat er goedkopere generieken zijn.