De oudste privéapotheek van België

Op het marktplein van Maaseik, met rond het standbeeld van de gebroeders Van Eyck de 95 lindebomen, valt tussen de oude gevels in Maasstijl in het bijzonder nummer 46 op. Hier bevindt zich de oudste privéapotheek van België. Van 1704 tot 1959 werkten er zes generaties apothekers.

Bij het binnenkomen katapulteren de geelkoperen gewichtjes, de verschillende soorten bewaarpotten en de kleurrijke apothekers kasten je haast onmiddellijk terug in de tijd. Op de voorgevel prijkt dan wel de naam Van Venckenray, naar de laatste apotheker, het interieur en ook het pand den Blauwe Leeuwe (bouwjaar 1695) waarin de apotheek gevestigd is, werden gereconstrueerd zoals ze in de 18e eeuw door apotheker Thomas Botti werden gebruikt.

Het vergiftenboek

De apotheek opende voor het eerst haar deuren in 1704 en kende zes eigenaars. Thomas Botti was, zoals de bezoeker bovenaan de ingang kan zien, de derde apotheker. Om praktische redenen, koos hij voor twee werktogen. Hij liet een grote wandkast maken met lades en rekken om alle potten, kruiden en andere ingrediënten te kunnen opbergen. In het midden valt een vergiftenkastje op. Aan de andere kant van de apotheek liet hij een andere kast plaatsen. Op elk van de lades schilderde hij de naam van het ingrediënt - in het Latijn uiteraard - in een blauwe vaandel.

Het vergiftenkastje kwam er pas achteraf bij. Toen de Fransen in 1795 binnenvielen, voerde keizer Napoleon een strikte regelgeving in voor apothekers. Zo stipuleerde hij onder andere dat gevaarlijke producten - cocaïne, morfine en opium - achter slot en grendel moesten bewaard worden. Alle vergiften die hij verkocht, noteerde Botti zorg vuldig in zijn 'vergiftenboek'.

Guillaume van Venckenray

Van 1911 tot de sluiting in 1959 beheerde Guillaume van Venckenray de apotheek. Als we de informatiebrochure mogen geloven, doet zijn naam een belletje rinkelen bij elke (oudere) Maaseikenaar. Zijn broer verkocht de apotheek in 1962 aan de stad Maaseik, die het pand twee jaar later zonder aanpassingen openstelde voor bezoekers.

Van 2011 tot en met 2012 werd het meubilair gerestaureerd. Het pand zelf was twee jaar eerder aan de beurt gekomen. Zo werd onder andere de doorgang die Botti maakte tussen zijn ambts- en privéwoning weer opengemaakt.

De beerput

Tijdens de laatste restauratie ontdekten de restaurateurs verschillende fases in de verbouwingen, alsook in de opbouw van het apotheekmeubilair. Vooronderzoek gaf aan dat de fase met de beige kleur en de blauwe vaandels in al het meubilair terug te vinden is. Andere kenmerken waren slechts op een deel van het meubilair aanwezig. Om die reden werd besloten de apotheek van de 18e eeuw te reconstrueren.

In 1985 werd de beerput ontdekt van de oude apotheek, en met de beerput ook pollen en zaden - een nuttige informatiebron over de kruiden die vroeger gebruikt werden. Na onderzoek werd achter de apotheek/het museum, op dezelfde plaats als weleer, opnieuw een kruidentuin aangelegd.