De neus spoelen bij allergische rhinitis

Klinische vraag: Is het spoelen van de neus met een fysiologische zoutoplossing veilig en effectief om symptomen van allergische rhinitis te bestrijden?

Context

Allergische rhinitis is een vaak voorkomende aandoening, zowel bij volwassenen als kinderen. Personen met allergische rhinitis hebben vaak last van een verstopte of lopende neus, niezen en jeuk, wat de levenskwaliteit ernstig kan beïnvloeden.

Spoelen van de neus met een fysiologische zoutoplossing zou het slijm dunner maken en allergenen uit de neus verwijderen. Het spoelen kan door het inspuiten van de oplossing met een spray of een pompje, het aanbrengen via een verstuiver, of de oplossing in het ene neusgat inbrengen en passief laten uitstromen door het andere. Deze oplossingen zijn zonder voorschrift verkrijgbaar bij de apotheker.

Deze Cochrane review zocht naar gecontroleerde studies waarbij het geven van een zoutoplossing bij volwassenen en kinderen met allergische rhinitis vergeleken werd met het niet geven van zo'n oplossing, of andere behandelingsopties (zoals corticosteroïden of antihistaminica). De belangrijkste uitkomsten van deze review waren ernst van de symptomen, door de patiënt gerapporteerd, en het voorkomen van een bloedneus als ongewenst effect.

Samenvatting resultaten

Er werden in het totaal 14 studies met 747 deelnemers gevonden.

Een zoutoplossing vergeleken met het niet geven van een zoutoplossing

Zeven studies vergeleken het geven van een zoutoplossing met het niet geven van een zoutoplossing (112 volwassenen en 332 kinderen). De ernst van de symptomen werden in elk van deze zeven studies met een verschillend scoringssysteem gemeten. Om de resultaten van deze studies te combineren maakten de onderzoekers gebruik van het gestandaardiseerd gemiddeld verschil (GGV). Spoelen met een zoutoplossing kan de ernst van de symptomen verbeteren, zowel binnen de vier weken (GGV*: -1.32, 95% BI§ van -1.84 tot -0.81, 6 studies, 407 deelnemers) als tussen de vier weken en drie maanden (GGV: -1.44, 95% BI van -2.39 tot -0.48, 5 studies, 167 deelnemers). Deze effecten worden door de onderzoekers als groot beschouwd. Deze effecten werden gevonden bij zowel volwassenen als kinderen.

Vijf studies evalueerden of er ongewenste effecten optraden bij het spoelen met een zoutoplossing, maar dit bleek niet het geval.

Een zoutoplossing als comedicatie bij corticosteroïden of anti-histaminica

Drie studies (40 volwassenen, 79 kinderen) onderzochten of spoelen met een zoutoplossing een toegevoegde waarde heeft bij behandelen met corticosteroïden, terwijl één studie (14 volwassenen) de toegevoegde waarde van spoelen met een zoutoplossing bij het gebruik van antihistaminica onderzocht.

Er werd geen verschil gevonden in ernst van de symptomen binnen de vier weken (GGV: -0.60, 95 % BI van -1.34 tot 0.15, 32 deelnemers, 2 studies) en tussen vier weken en drie maanden (GGV: -0.32, 95% BI van -0.85 tot 0.21, 58 deelnemers, 2 studies).

De drie studies rapporteerden geen ongewenste effecten bij het gebruik van een zoutoplossing in 3 studies.

Een zoutoplossing vergeleken met intranasale corticosteroïden

Zeven studies (129 volwassenen, 89 kinderen) vergeleken een zoutoplossing met een intranasale corticosteroïden behandeling. De effectiviteit was vergelijkbaar: er was geen verschil in ernst van de symptomen binnen de vier weken (1 studie, 14 deelnemers), noch tussen vier weken en zes maanden (3 studies, 97 deelnemers).

In drie studies werden geen ongewenste effecten gerapporteerd.

Opmerking

Het verzamelde bewijs in deze review is van lage tot zeer lage kwaliteit. Dit betekent dat we onzeker zijn over de juistheid en nauwkeurigheid van de resultaten van deze review. De voornaamste redenen om onze vertrouwen te verlagen zijn een risico op vertekening (bias) en niet-eenduidige resultaten.

Conclusie

Spoelen van de neus met een zoutoplossing kan de ernst van symptomen van allergische rhinitis verminderen. Het is onzeker of spoelen een meerwaarde heeft als comedicatie, of vergeleken met andere actieve behandelingen, zoals corticosteroïden of antihistaminica. Er werden geen ongewenste effecten gerapporteerd.

Implicaties voor de praktijk

Zowel volwassenen als kinderen met allergische rhinitis kunnen minder symptomen hebben wanneer ze een zoutspoeling gebruiken.