Riziv wil fraude met datamatrixen onmogelijk maken
Van de 705 onderzoeken die de controledienst van het Riziv in 2023 afrondde, hadden er slechts 8 betrekking op apotheken. In 6 gevallen ging het om bewuste fraude, waarbij het Riziv in totaal 950.504 euro aan onterecht aangerekende bedragen terugvorderde.
Het leeuwendeel van dat bedrag kwam op rekening van één apotheker, die valse codes had gecreëerd voor in totaal 1.564 doosjes van 13 verschillende geneesmiddelen. De apotheker werd veroordeeld tot terugbetaling van de onterecht aangerekende 850.000 euro, met daarbovenop een boete van 50%. Bij recidive riskeert hij een boete van 100% van het fraudebedrag.
Dubbele codes
Om fraude met streepjescodes op te sporen, zoekt de Dienst Geneeskundige Evaluatie en Controle (DGEC) van het Riziv actief naar geneesmiddelen waarvan de unieke streepjescode (USC) voorkomt in de facturatiegegevens van meerdere apotheken (zogeheten 'dubbele USC's'). Per betrokken apotheek wordt dan gekeken naar de gemiddelde bedragen van de aangerekende dubbele USC's. De 10 apotheken met de hoogste gemiddeld aangerekend bedragen werden individueel gecontroleerd. Bij de controle werd in detail nagegaan welke geneesmiddelen te veel werden aangerekend.
De door de ziekteverzekering terugbetaalde hoeveelheden werden vergeleken met de hoeveelheden die gedurende dezelfde periode werden afgeleverd, gebaseerd op de aankopen en kredieten bij de groothandelaars, bij de producerende farmaceutische firma's en op basis van de resterende stock. De hoeveelheden die boven de afgeleverde hoeveelheden werden terugbetaald, werden teruggevorderd.
Uit controleonderzoek is gebleken dat de computersoftware van de apotheken niet alleen de frauduleuze invoering van valse of dubbele USC's mogelijk maakt, maar ook van valse of dubbele Datamatrixen. De DGEC raadt daarom aan om de computersoftware van de apotheken aan te passen en de link met de databank van de vzw Belgian Medicines Verification Organisation (BeMVO) te versterken, zodat het niet langer mogelijk is om valse Datamatrixen of reeds gedeactiveerde Datamatrixen manueel aan te maken of in te geven als 'afgeleverd aan de patiënt'.
Pregabaline
De DGEC onderzocht ook de stijging van de aflevering van pregabaline - tussen 2016 en 2020 steeg het aantal afgeleverde DDD met 61,6 procent. Die stijging kan volgens de DGEC deels worden verklaard door de uitbreiding van de therapeutische indicaties, maar ook door gebruik in combinatie met psychoactieve stoffen (meer bepaald opioïden of drugs) om de euforiserende effecten te versterken. In het kader van dat verkeerde gebruik is er in bepaalde grootsteden een handel in pregabaline ontstaan. Gebruikers doen aan apotheekshopping om zo veel mogelijk doosjes aan te schaffen. Daartoe worden ook papieren voorschriften vervalst.
In november 2021 stuurde het Riziv naar alle apothekers een sensibiliseringsbrief om hen te informeren over het verkeerde gebruik van pregabaline en de handel die zich daarrond heeft ontwikkeld. Na de verzending van die brief werd een daling vastgesteld van de aflevering van pregabaline. De terugbetaling door de ziekteverzekering is gedaald van 54.810 euro naar 33.807 euro. Het totale aantal voorschriften aan de 20 meest gebruikende patiënten is gedaald van 723 naar 434 voorschriften.
