Herstel van de beleidsvrijheid inzake het recht op bescherming van de gezondheid
Standstill onder vuur
Steven Coenegrachts (Open VLD) diende in de Kamer een voorstel in tot herziening van artikel 23 van de Grondwet met het oog op de aanpassing van het standstillprincipe.
Herman Nys, em. prof. medisch recht KU Leuven, ex-voorzitter VITAZ
Het standstillprincipe dat werd ontwikkeld in de rechtspraak van onder meer het Grondwettelijk Hof, houdt in dat eenmaal verworven beschermingsniveaus voor grondrechten niet of slechts in beperkte mate kunnen worden verminderd, tenzij de wetgever een bijzondere rechtvaardiging kan aanvoeren. Denk onder meer aan het recht op bescherming van de gezondheid.
Artikel 23 van de Grondwet
Artikel 23 van de Grondwet luidt als volgt: "Ieder heeft het recht een menswaardig leven te leiden. Daartoe waarborgen de wet, het decreet of de in artikel 134 bedoelde regel, rekening houdend met de overeenkomstige plichten, de economische, sociale en culturele rechten, waarvan ze de voorwaarden voor de uitoefening bepalen." Die rechten omvatten:
- het recht op arbeid en op de vrije keuze van beroepsarbeid in het raam van een algemeen werkgelegenheidsbeleid dat onder meer gericht is op het waarborgen van een zo hoog en stabiel mogelijk werkgelegenheidspeil, het recht op billijke arbeidsvoorwaarden en een billijke beloning, alsmede het recht op informatie, overleg en collectief onderhandelen
- het recht op sociale zekerheid, bescherming van de gezondheid en sociale, geneeskundige en juridische bijstand
- het recht op een behoorlijke huisvesting
- het recht op de bescherming van een gezond leefmilieu
- het recht op culturele en maatschappelijke ontplooiing
- het recht op gezinsbijslagen
De enige bepaling van het voorstel stelt voor artikel 23 als volgt aan te vullen: "De in dit artikel vervatte rechten houden geen standstillverplichting in. De wetgever, decreetgever of ordonnantiegever behoudt de vrijheid om de omvang van de bescherming aan te passen in functie van het algemeen belang."
Herstel beleidsvrijheid wetgever
Het voorstel tot herziening van de Grondwet beoogt het standstillprincipe aan te passen om aldus de rechtszekerheid te vergroten en de beleidsvrijheid van de democratisch verkozen wetgevers te herstellen. Het standstillprincipe, dat is ontwikkeld door de rechtspraak, beperkt volgens de indiener onnodig de democratische besluitvorming en creëert rechtsonzekerheid. Het voorstel benadrukt dat de concrete invulling van sociale, economische en culturele rechten toekomt aan de wetgever, binnen de grenzen van de bestaande internationale verplichtingen.
