Safe Hearts Plan
EU lanceert ambitieus plan voor hartgezondheid
Hart- en vaatziekten blijven de belangrijkste doodsoorzaak in Europa. Met het Safe Hearts Plan wil de Europese Commissie daar structureel verandering in brengen via preventie, vroegdetectie en betere zorg. Het plan heeft directe implicaties voor de klinische praktijk én het gezondheidsbeleid in de lidstaten.
Met het Safe Hearts Plan presenteert de Europese Commissie een geïntegreerde en langetermijn aanpak voor cardiovasculaire gezondheid in de EU. Hart- en vaatziekten eisen jaarlijks 1,7 miljoen levens en kosten de Europese economie meer dan 280 miljard euro. Zonder bijkomende maatregelen dreigt de ziektelast tegen 2050 zelfs met 90% toe te nemen. De Commissie wil die trend keren met een plan dat inzet op de volledige zorgketen, ondersteund door digitalisering, onderzoek en een expliciete focus op ongelijkheid.
Plan met drie pijlers
Het plan rust op drie pijlers. Preventie krijgt daarbij een centrale plaats, aangezien naar schatting vier op de vijf cardiovasculaire aandoeningen vermijdbaar zijn. Toch gaat vandaag slechts een beperkt deel van de zorguitgaven naar preventie. De Commissie kondigt daarom het programma EU cares for your heart aan, dat lidstaten moet ondersteunen bij levenslange, gepersonaliseerde en digitaal ondersteunde preventiestrategieën. Aandacht gaat onder meer naar gezonde voeding, fysieke activiteit, rook- en alcoholbeleid, vaccinatie en omgevingsfactoren zoals luchtvervuiling. Bijzondere aandacht is er voor kinderen en jongeren, bij wie ongezonde leefgewoonten en obesitas steeds vaker voorkomen.
De tweede pijler focust op vroegdetectie en screening. Veel risicofactoren, zoals hypertensie, hypercholesterolemie en diabetes, blijven lang onopgemerkt. De Commissie wil daarom toewerken naar een EU-breed kader voor cardiovasculaire gezondheidschecks. Lidstaten zouden worden ondersteund bij de invoering van systematische metingen van bloeddruk, cholesterol en glycemie, aangevuld met aandacht voor genetische risico’s zoals familiaire hypercholesterolemie. Digitale risicovoorspellingsmodellen en artificiële intelligentie moeten artsen helpen om hoogrisicopatiënten vroeger te identificeren en gerichter op te volgen.
Multimorbiditeit
De derde pijler betreft behandeling, zorg en revalidatie. De Commissie erkent dat cardiovasculaire patiënten vaak kampen met multimorbiditeit en nood hebben aan geïntegreerde, langdurige zorg. Het plan pleit voor meer samenhang tussen eerstelijnszorg, ziekenhuiszorg en revalidatie, ondersteund door digitale tools, telemonitoring en elektronische patiëntendossiers. Ook de ongelijkheid in toegang tot innovatieve therapieën en medische hulpmiddelen tussen lidstaten wordt expliciet benoemd. Hervormingen in de regelgeving voor medische hulpmiddelen, geneesmiddelen en klinisch onderzoek moeten innovatie versnellen en patiënten sneller toegang geven tot nieuwe behandelingen.
Dwars door alle pijlers loopt een sterke focus op digitalisering en data. Het plan sluit aan bij de Europese gezondheidsdataruimte (EHDS) en wil de grootschalige inzet van betrouwbare, klinisch gevalideerde AI-toepassingen in de cardiologie stimuleren. Tegelijk waarschuwt de Commissie voor het risico op bias en onderstreept ze het belang van representatieve datasets, met voldoende aandacht voor sekse- en genderverschillen.
Gezondheidsongelijkheid
Tot slot wil de Commissie expliciet inzetten op het verminderen van gezondheidsongelijkheid. Vrouwen, sociaal kwetsbare groepen en bepaalde regio’s blijven vandaag disproportioneel getroffen door cardiovasculaire aandoeningen. Een Europees dashboard voor cardiovasculaire ongelijkheid en gerichte onderzoeksfinanciering moeten die verschillen beter zichtbaar maken en helpen verkleinen.
Het Safe Hearts Plan is geen bindende wetgeving, maar vormt wel een duidelijk beleidskader. Voor artsen betekent dit een bevestiging van de verschuiving naar preventie, datagestuurde zorg en geïntegreerde zorgmodellen, met cardiovasculaire gezondheid als Europese prioriteit voor de komende decennia.
