Noten: voor goede kwaliteit zit u vaak goed in Europa

We eten met z’n allen meer noten én we gebruiken ze vaker in recepten, zoals voor bijzondere praliné – niet langer alleen met hazelnoot, maar ook met amandelnoot en minder suiker. Veel hazelnoten zijn afkomstig uit Turkije, maar de echte hazelnotensmaak vindt u eerder in Italië. Walnoten nemen we dan weer vaak af uit Californië, Chili, Frankrijk en Oost-Europa. Amandelnoten komen vooral uit Californië, maar smaken beter uit Spanje, Italië, Australië en Chili. Eerste conclusie: voor goede kwaliteit zit u dus vaak goed in Europa. En de prijs? Dat is een complex verhaal, maar amandel- en hazelnoten zijn vandaag alvast relatief koopwaardig.

HAZELNOOT

Turkije

Dé hoofdproducent van hazelnoten ter wereld is Turkije. Alle Turkse hazelnoten komen uit de streek van de havenstad Altinordu, tegen de Zwarte Zee. De hazelnoten groeien er niet in grote plantages, maar worden er familiaal geoogst.

Italië

Als u zo authentiek mogelijke hazelnotensmaak wilt bieden, zijn hazelnoten uit het Italiaanse Piëmont een goede keuze. Of op z’n minst uit Italië, bijvoorbeeld uit de streek van Rome.

WALNOTEN

Chandler uit Californië & Chili

Enerzijds nemen we veel okkernoten af uit Californië en Chili, waar vooral de chandlervariëteit wordt geteeld. Deze heeft altijd dezelfde hulsdikte en hetzelfde membraan, waardoor de noten makkelijk met de machine te kraken zijn. Machinaal breken levert echter wel vaker breuk van het nootvlees op, tenzij de walnoten in de schelp geweekt worden, vóór het kraken, wat vermoedelijk in onder meer China gebeurt. Dan is de kans op breuk minder groot, maar verliezen de noten aan smaak en worden ze donkerder.

Europa

Anderzijds winnen de Oost-Europese walnoten erg aan belang. Vele gezinnen hebben er enkele okkernootbomen staan. De oogst gaat dan per dorp naar krakers, die de noten manueel breken. Machinaal lukt dat niet, omdat de noten van te veel verschillende types bomen komen. Het voordeel: het nootvlees breekt minder vaak. Maar volgens alvast één bron is de kwaliteit niet altijd constant qua vocht, kleur en maatvoering.

Interessant voor chocolatiers zijn ook de walnoten uit Frankrijk. Hun troeven? Een zachte smaak, mooie uitstraling en een klein kaliber, waardoor u meer noten per kg verkrijgt.

Hoe bleker, hoe beter

Als chocolatier of patissier verkiest u ongetwijfeld ongebroken, bleke walnoten. Deze zijn over het algemeen duurder, maar de prijs hangt ook af van de oogst. In 2021 was de Oost-Europese oogst bijvoorbeeld erg goed. Ook in Californië vindt u door het warme klimaat veel bleke okkernoten, maar ook daar zijn die duurder. Vanaf januari 2022 kan een gesproken fabrikant ook geblancheerde walnoten aanbieden, zacht van smaak en mooi van kleur.

KWALITEIT VOOROP
De laatste jaren is er meer en meer kwaliteitscontrole bij de toeleveranciers. Om hun noten in Europa te kunnen verhandelen, moeten ze vandaag aan de BFC/IFS-normering voldoen, of op z’n minst aan ISO-normering. Daardoor vermindert de kans op issues met voedselveiligheid.

AMANDELNOTEN

Massaproductie in Californië

Amandelnoten komen dan weer vooral uit het zonnige Californië. Net als walnoten worden ze daar op gigantische plantages geteeld, vaak in een variëteit die veel oplevert, maar met een beperktere smaak.

Betere smaak elders

Op zoek naar een meer uitgesproken amandelsmaak en mooie uitstraling? Dan zijn Spaanse en Italiaanse amandelnoten interessant, net als Australische en veel Chileense (maar momenteel wel moeilijk te verkrijgen). Deze amandels zijn mogelijk wel duurder, hoewel bijvoorbeeld het prijsverschil tussen Spaanse en Californische amandels verkleint.

OPWARMING VAN DE AARDE

Welke invloed heeft de klimaatverandering op de teelt van noten? In ieder geval is het duidelijk: hoe meer monocultuur de landbouw is, hoe kwetsbaarder die is voor externe factoren. Een van de gesproken bedrijven wijst ook op extremere prijsschommelingen, omdat het aanbod sneller op en neergaat.

Droogte

De voorbije jaren kende Californië een aanhoudende droogte en viel er minder sneeuw in de Rocky Mountains, waardoor de spaarbekkens lager staan, terwijl de teelt van amandelnoten veel water vergt. Californische boeren mogen bovendien maar bepaalde volumes water verbruiken. Zo ontstond er een probleem voor het bevloeien van de amandelboomgaarden en dat heeft veel druk gezet op de prijs.

WAT MET DE PRIJS?

De prijs van noten hangen van vele factoren af: de oogsten (goed of minder goed), het beschikbare aanbod (hoeveel voorraad op de markt wordt vrijgegeven), de valuta waarin verhandeld wordt (vaak de Amerikaanse dollar), corona waardoor fabrieken in sommige streken minder draaien, stijgende verschepingskosten … Daarnaast is de consument zich vandaag veel meer van het gezonde effect van noten bewust, waardoor de vraag toeneemt.

Het spel waarmee prijzen tot stand komen, is een heel dynamisch gebeuren. Het is dan ook moeilijk om er algemene uitspraken over te doen, maar we proberen toch nog enkele evoluties te schetsen. De prijs die u bij uw groothandel betaalt, hangt uiteindelijk af van het contract dat die met zijn leverancier heeft gesloten.

Containertransport vanaf Azië is bijvoorbeeld met 400 à 500% per container gestegen

Amandelnoten

Californische amandelnoten staan substantieel goedkoper dan 2019, maar wel nog altijd duurder dan 2020. Over het algemeen is de prijs van amandelen de laatste jaren afgenomen, nadat ze een tijdlang hoog waren. Ook de Spaanse amandelen zitten op normale prijsniveaus, rond de prijzen van de Californische.

Hazelnoten

Als wereldmarktleider bepaalt Turkije voor een groot deel de prijs van hazelnoten. Het land kent momenteel een politiek-economische crisis, waarbij de lira sterk gedevalueerd is. De prijzen voor de Turkse hazelnoten zitten nog altijd onder het niveau van de laatste twee jaar, maar ze zouden weer kunnen stijgen. Tussentijdse conclusie: ook voor u als chocolatier en patissier zijn amandelnoten en hazelnoten relatief koopwaardig.

Walnoten

Walnoten zijn een redelijk sterk product. En doordat er meerdere variëteiten worden geteeld, compenseren eventuele mindere en betere oogsten elkaar. Bij walnoten zet Chili de prijs, waarna Amerika en Oost-Europa volgen. In vergelijking met amandelnoten en hazelnoten zijn walnoten volgens alvast één gesproken bedrijf momenteel mogelijk wat duurder, door toegenomen vraag uit China.

GEVOLGEN VAN CORONA

Als de prijzen van noten anno 2021 stijgen, ligt dat natuurlijk ook mogelijk aan stijgende transportkosten door de coronacrisis.

Prijsstijging containertransport

Midden december bestelde een gesproken bedrijf al verscheping van kokos voor in Q3 van 2022, waarna het soms nog twee maanden duurt voor die binnenkomen. Als een klant niet kan wachten, put datzelfde bedrijf uit zijn voorraad hier, waarna het die weer moet aanvullen met nieuwe noten tegen dure transportkosten. Containertransport vanaf Azië is bijvoorbeeld met 400 à 500% per container gestegen. Iets wat ook Chinese noten, die altijd goedkoper waren, duurder maakt.

Met dank aan: AllNuts, Ranson, Stolp, NFDC