Transformatie en taakverschuiving

Moedig de verschuiving aan van taken van artsen naar verpleegkundigen die hiervoor een extra opleiding dienen te krijgen. Delegeer taken naar andere zorgprofessionals met de nodige competenties. Van deze laatste aanbeveling uit het OESO rapport ben ik al meer fan dan van de eerste.

Ik begrijp immers de logica niet om taken van een beroepsgroep die met tekort aan mankracht kampt, door te schuiven naar een andere beroepsgroep in een nog grotere crisis van tekorten.

Super interessant daarentegen vind ik de tweede piste. Stel je immers voor dat de arts of de verpleegkundige autonoom een oplijsting zou kunnen maken van tijdrovende, repititieve, maar eenvoudige taken uit zijn pakket en wettelijk in de mogelijkheid zou worden gesteld om deze op de werkvloer aan te leren en onder zijn supervisie te laten uitvoeren door derden zonder al te veel vooropleiding.

Bij deze gedachte komt me meteen het beeld voor ogen van hoe we de Covid-crisis succesvol hebben bezworen. Tot voor de covid-crisis was het ondenkbaar dat een leek een wisser in iemands neus zou mogen steken voor staalname, een resultaat van positief of negatief zou mogen meedelen, laat staan een spuitje in de arm zou mogen geven.

Een noodwet kwam er aan te pas om de barrières te overwinnen die zulke zaken onmogelijk maakten.

In Amerika bestaat er al iets als "certified nursing assistant" (CNA) die tijdrovende maar noodzakelijke taken van verpleegkundigen onder hun supervisie mogen overnemen. De opleiding duurt.... 4 tot 12 weken, afhankelijk van het programma van taken dat -grotendeels in klinische setting - wordt aangeboden!

Ook voor artsen bestaat een opleiding met een analoog doel: de "certified medical assistant" (CMA) met een opleiding van 9 tot 12 maanden.

Tot voor de covid-crisis was het ondenkbaar dat een leek een wisser in iemands neus zou mogen steken voor staalname

En voor wie om redenen van geopolitieke aversie niet graag zijn inspiratie haalt in andere continenten, moet misschien eens kijken hoe bij ons de keuken van een restaurant wordt georganiseerd. Wanneer de crew enkel uit zwaar opgeleide chef-koks zou mogen bestaan, kunnen er wellicht maar weinig tafelgasten worden bediend.

In realiteit zal voor restaurants met meer tafels de chef-kok met plezier aan kandidaten uitleggen hoe een ajuin moet worden gesneden, in de soep moet worden geroerd of een biefstuk moet worden gebakken. En dit alles onder het professioneel toeziend oog van de chef, zodat de klant de kwaliteit krijgt die hij verwacht.

Het ondernemerschap bij artsen en verpleegkundigen zou toch moeten getriggerd worden bij dergelijke efficiëntie-oefening.

Zulke kortdurende opleidingen hebben daarenboven nog eens het voordeel dat de betrokkenen snel inwisselbaar zijn wanneer ze om gelijk welke reden het terrein zouden verlaten. Het biedt ook enorme opportuniteiten voor degenen die zich tijdelijk of na een andere carrière een bijdrage in de zorg wensen te leveren, maar opzien tegen een 3- 6- of 12-jarige opleiding.

Natuurlijk vereist dit ook ander competenties en een andere attitude van de arts of de verpleegkundige die in een dergelijke setting wenst te werken. Voor het overdragen van kennis en kunde en het superviseren van mensen zullen er wellicht een aantal zijn die passen, niet in het minst omdat ze het allemaal zelf zo graag doen en/of omdat ze het van ondergeschikt belang vinden dat er naast hun eigen gevulde dagtaak nog vele noden overblijven van patiënten die niet konden worden ingelost.

De aandacht bij "lessons learned from covid crisis" dient zich niet te beperken tot maatregelen om de verspreiding van een ziekte te voorkomen, maar moet zeker ook worden toegespitst op efficiënte aanpak van een gezondheidscrisis met beschikbare manschappen en middelen.

Het lijstje van potentieel delegeerbare taken voor mijn praktijk heb ik voor mezelf al opgemaakt, net als de pool van mensen waaruit ik zou gaan rekruteren, net als de voordelen die dit met zich zou kunnen meebrengen.

Jan Stroobants gaat in een reeks van columns verder in op elementen die kunnen bijdragen om het tekort aan zorgverstrekkers op te lossen. Dit is de derde in de reeks.