Instituut voor Tropische Geneeskunde

Zelfs wettelijk toegelaten hoeveelheid antibiotica in voedsel kan resistentie veroorzaken

Wettelijk toegestane restanten van antibiotica in voedsel kunnen leiden tot antibioticaresistentie. Dat blijkt vrijdag uit een nieuwe studie van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG), gepubliceerd in Scientific Reports.

Antibiotica worden wereldwijd gebruikt in de veeteelt en viskweek. Daardoor kunnen kleine hoeveelheden achterblijven in voedsel, meestal binnen de wettelijk toegestane maximumresidulimieten (MRL's). Die limieten zijn gebaseerd op de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI): de hoeveelheid antibiotica die gedurende het hele leven dagelijks kan worden ingenomen zonder nadelige gevolgen voor de gezondheid. Maar volgens de studie kunnen zelfs deze toegelaten hoeveelheden gevaarlijk zijn. Niet omdat ze toxisch zijn voor de mens, maar omdat ze antibioticaresistentie stimuleren bij bacteriën.

In een klinische studie kregen 20 gezonde vrijwilligers gedurende vier weken dagelijks de ADI van het antibioticum ciprofloxacine, een veelgebruikt antibioticum wereldwijd. Een controlegroep van 10 deelnemers kreeg een placebo. 
De resultaten waren duidelijk, zegt het ITG: de hoeveelheid antibiotica die vandaag wettelijk is toegestaan in voedsel, leidde toch tot resistente bacteriën bij de deelnemers. De onderzoekers zagen resistentie ontstaan bij Escherichia coli (E. coli), een wijdverspreide darmbacterie. Bovendien werd het darmmicrobioom verstoord: sommige nuttige bacteriesoorten namen af, terwijl andere toenamen.

"Eerder onderzoek heeft aangetoond dat het gebruik van antibiotica in de veeteelt en viskweek kan leiden tot resistente bacteriën die vervolgens op mensen kunnen worden overgedragen. Ons onderzoek wijst op een directere oorzaak: zelfs kleine restjes antibiotica in ons voedsel kunnen ervoor zorgen dat de gewone bacteriën in ons lichaam resistent worden", zegt ITG-professor en laatste auteur van de studie Chris Kenyon. "Met andere woorden: het probleem ontstaat niet alleen buiten ons, maar ook in ons."

De onderzoekers waarschuwen dat de huidige regels rond voedselveiligheid hier onvoldoende rekening mee houden. Ze pleiten daarom voor een herziening van het beleid om de opmars van resistente bacteriën af te remmen.