Nutriënten om de brand te blussen...

Een branderig gevoel, een zware maag of een golf van krampen... Soms vindt de maag het nodig om zijn bestaan duidelijk te maken en tegelijkertijd te wijzen op zijn kwetsbaarheid. We beschikken wel over een heel gamma aan geneesmiddelen om het euvel te bestrijden, maar alleen al de voedingsgewoonten aanpassen kan soms een einde maken aan de pijnlijke calvarie.

Tussen de 25 en de 40 procent van de bevolking heeft maagklachten. De symptomen gaan van een gevoel van branderigheid (pyrosis) - die al dan niet gepaard gaat met (zure) oprispingen - over maagkrampen, misselijkheid en overgeven. Soms kunnen symptomen die liggen in de NKO-sfeer (hoesten, prikkelingen in de keel, astma en bronchitis) en pijn die doet denken aan een nakende hartaanval zich ook voordoen. Een courante term die gebruikt wordt om patiënten die lijden aan pyrosis aan te duiden is gastro-oesofageale reflux.

Hygiënische en nutritionele maatregelen

Een hele rist voedingsmiddelen worden - terecht of ten onrechte - aanzien als de veroorzakers van hinderlijke maagproblemen. Heel wat van de raadgevingen zijn in dat geval langs geen kanten gerechtvaardigd. Zo raadde men vroeger vooral een ovo-lacto-voeding aan die, door fruit en groenten uit te sluiten, aanleiding gaf tot een onevenwichtige voeding. Als men vandaag de dag bepaalde voedingsmiddelen afraadt, dan is dat omdat die bepaalde voedingsstof een effect heeft op de fysiologie van de maag. Ofwel omdat het werkt op de onderste slokdarmsfincter (LES) ofwel omdat het werkt op de maaglediging.

Protonpompinhibitoren

In de strijd tegen maagklachten (problemen met reflux, irritatie, zweren van het maagslijmvlies en slokdarmontstekingen) zijn protonpompinhibitoren (PPI's) zeer populair. Ze zijn bewezen doeltreffend in de strijd tegen maagzuur, zijn slechts zwak toxisch en worden zeer goed verdragen. Door de zuurtegraad van de maag te veranderen hebben ze echter ook een effect op de farmacokinetiek (PK) en de absorptie van bepaalde voedingsstoffen.

Calcium

De laatste jaren is er ook uitgebreid onderzoek gedaan naar de invloed van PPI's op het risico op fracturen van de heup. De onderdrukking van de zuurtegraad zou kunnen leiden tot een verminderde opname van calcium wat zich zou vertalen in een verhoogd risico op osteoporose, zeker bij de ouder wordende vrouw waar de toevoer van calcium sowieso al magertjes is. PPI's kunnen bovendien de botresorptie verminderen door de inhibitie van de H+/K+pomp ter hoogte van de osteoclasten. Sommige studies tonen een licht verhoogd risico op breuken die te wijten zijn aan de (langdurige) inname van PPI's. Andere studies geven dan weer geen enkele invloed op de botdensiteit.

Ijzer

Met wat we tot nog toe weten, kunnen we algemeen aannemen dat de absorptie van ijzer door maagzuur wordt bevorderd. De frequentie van het aantal patiënten met anemie, gelinkt aan een secundaire hypochlorhydria en een gastrectomie, bevestigt dit. Maar deze studies zijn tegelijkertijd contradictorisch als het gaat om de invloed van PPI's op de absorptie van ijzer. Daarom is het nuttig dat de apotheker de patiënt aanraadt om geregeld zijn bloed te laten controleren, zeker als hij langere tijd dit soort geneesmiddelen neemt. Heel bijzondere aandacht moet gaan naar anemie door ijzergebrek omdat dit, in aanwezigheid van PPI's, slechts langzaam kan gecorrigeerd worden.

Vitamine B12

Men verdenkt de PPI's ervan dat ze een invloed hebben op de daling van vitamine B12. Maar de vermindering aan B12 is hoe dan ook vrij matig en zonder gevolgen voor eventuele hematologische en neurologische complicaties. Maar ook hier wordt een regelmatige bloedcontrole aanbevolen.