Intensievere begeleiding door ziekenhuisapothekers
Meerwaarde voor COPD-patiënten
COPD-patiënten die tijdens hun opname intensief worden begeleid door een ziekenhuisapotheker gebruiken hun inhalatiemedicatie correcter en met meer vertrouwen. Dat blijkt uit een studie van Annelies I.M. Walravens en Emma Walravens (Geneeskunde en Farmacologie, Vrije Universiteit Brussel).
Filip Ceulemans
Voor een COPD-patiënt is het van essentieel belang dat hij zijn inhalatiemedicatie correct gebruikt. Een studie van Annelies I.M. Walravens en Emma Walravens (Geneeskunde en Farmacologie, Vrije Universiteit Brussel), in samenwerking met collega’s van onder meer het Koningin Elisabeth Instituut in Oostduinkerke toont aan dat COPD-patiënten die tijdens hun opname intensief worden begeleid door een ziekenhuisapotheker hun inhalatiemedicatie correcter en met meer vertrouwen gebruiken. De studie toont ook aan dat het gebruikte protocol haalbaar is binnen de klinische praktijk en door zorgverleners breed gedragen wordt.
"De meeste studies vertrekken vanuit een hypothese, maar bij ons kwam het idee uit de praktijk zelf," zegt Annelies Walravens. "We zagen dat patiënten met COPD vaak worstelen met het correct gebruik van hun inhalatoren. Onze studie toonde aan dat intensieve, stapsgewijze begeleiding door een apotheker daar echt een verschil kan maken."
Zes keer
Het onderzoek bouwt verder op eerder werk van prof. Eline Tommelein, die de impact van farmaceutische begeleiding in officina-apotheken onderzocht. "In onze studie pasten we dat model aan een ziekenhuiscontext aan”, legt Emma Walravens uit. De onderzoekers kozen voor het Koningin Elisabeth Instituut in Oostduinkerke dat gespecialiseerd is in revalidatie van longpatiënten. "We volgden elke patiënt in totaal zes keer op, verspreid over hun opnameperiode en de weken erna."
De studie toonde niet alleen een verbetering in het puffergebruik, maar gaf ook aan dat patiënten zich gesterkt voelden. "Voor veel patiënten was dit de eerste keer dat ze zo'n uitgebreide uitleg kregen over hun medicatie," vertelt Stephanie Wuyts (Research Center for Digital Medicine, VUB). "Ze waardeerden die persoonlijke aandacht enorm, wat hun therapietrouw zeker bevorderde."
Focusgroep
Ook de zorgverleners stonden achter het initiatief. "Tijdens een focusgroep aan het einde van het traject erkenden artsen, verpleegkundigen, ICT-medewerkers en andere disciplines de meerwaarde van het protocol," zegt Sander Boudewyn (Koningin Elisabeth Instituut). "Ze beschouwden het als een realistische maar waardevolle aanvulling op de zorg."
De haalbaarheid van dit type interventie wordt nog versterkt door de inzet van ondersteunende diensten. Kayleigh Spriet (Koningin Elisabeth Instituut) zegt: "Met een efficiënte taakverdeling en IT-ondersteuning kan de apotheker zich concentreren op waar hij een verschil maakt: educatie en opvolging."
Multidisciplinair
Volgens Dr. Kristel De Paepe, longarts in het Koningin Elisabeth Instituut, ligt de kracht van het project in de samenwerking. "We hebben in deze studie echt kunnen tonen dat multidisciplinair werken de patiëntenzorg verbetert. En dat apothekers daarin een centrale rol kunnen spelen."
Prof. Eline Tommelein (VUB) besluit: "Dit onderzoek bevestigt dat wat begon als een pilootproject, nu een sterke basis vormt voor een structurele aanpak in ziekenhuizen. De resultaten geven handvatten om therapietrouw structureel te verbeteren — en dus ook de levenskwaliteit van de patiënt."
Referentie: Walravens A, Walravens E, Wuyts S, et al. Inhalation innovation: optimizing COPD care through clinical pharmacist integration in a rehabilitation hospital's multidisciplinary team – a quality improvement study. Chronic Obstr Pulm Dis. 2025; 12(3): 240-249.
