World Antibiotic Resistance Awareness Week

België voert strijd tegen antibioticaresistentie op

Naar aanleiding van de World Antibiotic Resistance Awareness Week 2025 maken de Belgische gezondheidsautoriteiten de balans op van de vooruitgang en de tekortkomingen van het Nationaal Actieplan tegen Antimicrobiële Resistentie (NAP AMR) 2020-2024. Dit plan, aangestuurd in coördinatie met het FAGG, het RIZIV, Sciensano en het FAVV, maakte een meetbare vooruitgang mogelijk, maar volstaat niet om de doelstellingen voor 2030 te halen.

Bij de mens blijft het antibioticagebruik globaal stabiel, met een daling die beperkt blijft tot 3,7% ten opzichte van 2019. Dit percentage is onvoldoende om de nationale doelstelling van -18% te halen.

Het poliklinische gebruik blijft hoger dan het Europese gemiddelde. Er zijn echter enkele bemoedigende tekenen: een daling van het aantal tweedelijns antibioticavoorschriften en voorlopige gegevens voor 2025 die wijzen op een neerwaartse trend. Aangezien de meeste resistente infecties nosocomiaal zijn, blijft het versterken van de maatregelen voor infectiepreventie en -bestrijding een belangrijke hefboom.

Veterinaire sector en diergezondheid

Het verminderen van de blootstelling van landbouwhuisdieren aan antimicrobiële stoffen is een van de belangrijkste successen van het plan. Sinds 2011 is de totale verkoop van antibiotica met 60% gedaald en de verkoop van kritieke moleculen met 81%. Deze dynamiek ging gepaard met een aanzienlijke daling van de resistentieprofielen bij productiedieren.

Het BELMAP-rapport met deze indicatoren en gegevens over antibioticaresiduen in voeding en milieu wordt tegelijkertijd gepubliceerd.

Operationele instrumenten ontwikkeld

Het NAP AMR maakte de implementatie van structurele instrumenten mogelijk :

• Antibioticabarometer om de kwaliteit van eerstelijns recepten te analyseren.
• Klinische beslissingsondersteunende systemen die momenteel worden ingezet om het voorschrijven in realtime te sturen.
• Afgifte van enkelvoudige eenheden in apotheken, de volgende fase in het streven om restjes en misbruik te verminderen.
• Het HOST-initiatief in ziekenhuizen, waarvan de evaluatie de noodzaak onderstreept om stewardship en infectiepreventie te versterken in het belang van prestaties en verantwoordelijkheid.
• Voor dierenartsen en boeren: geïndividualiseerd toezicht op bedrijven met een hoog verbruik, verplichte begeleiding door getrainde dierenartsen, offline toegang tot AMCRA-richtlijnen en compensatie voor het begeleiden van bedrijven met een laag verbruik.

Integratie van de milieudimensie

Voor het eerst is de milieudimensie geïntegreerd: centralisatie van de controlegegevens, specifieke aandacht voor residuen van geneesmiddelen, schimmels en ontsmettingsmiddelen.

De strategie is ook gebaseerd op duurzame communicatie, met name via de campagne "Let's talk antibiotics" en de jaarlijkse publicatie van het BELMAP-rapport.

Vooruitzichten voor 2026-2030

Het volgende plan, waaraan momenteel de laatste hand wordt gelegd, bouwt voort op wat al is bereikt en corrigeert de geconstateerde tekortkomingen.

Het doel is om meer maatregelen te nemen om het voorschrijfgedrag blijvend te veranderen, de verspreiding van resistente infecties tegen te gaan en de steun voor de One Health-aanpak onder professionals en het grote publiek te vergroten.