Er wringt iets

Acht jaar. Zo lang kon het gebeuren. Acht jaar fraude, geknoei met zorgnoodschalen, misbruik van eID-kaarten, gesjoemel met zorgpremies. Iedereen wist het. Iedereen keek toe. En toch greep men pas veel te laat in. Niet omdat er geen middelen waren. Niet omdat de wet geen hefbomen bood. Maar omdat men ze niet gebruikte. Omdat men verzandde in de casus. Omdat een dossier in eigen rangen bleef, terwijl gerecht en patiënten al die tijd recht hadden op de waarheid. 

Zo’n zaak doet meer kapot dan cijfers ooit kunnen tonen. Ze tast het vertrouwen aan. Het vertrouwen van patiënten in zorgverleners die elke dag wél eerlijk hun werk doen. Ze rooft middelen van mensen die ze écht nodig hebben. En ze laat een hele sector met gebogen hoofd achter.

Ook in de apotheken kennen we controles. Unieke barcodes worden vergeleken, afwijkingen opgevolgd, overaanrekeningen aangepakt. Dat is logisch. Dat is nodig. Want wie misbruikt, moet gecorrigeerd worden. Daar is niemand tegen. Integendeel. Eerlijke zorg vraagt eerlijke controle.

Maar de voorbije weken wringt er iets. Te veel meldingen. Te veel verhalen. Thuisverpleegkundigen die plots geconfronteerd worden met stopgezette terugbetalingen voor het sonderen bij patiënten met urinesondes voor autosondage. De redenering klinkt juridisch slapend correct: wat een patiënt zelf kan, moet niet door de ziekteverzekering betaald worden. Punt.

'Toegankelijke zorg is geen slogan. Het is een belofte.'

Maar daar wringt net het gezond verstand. Want wat met dat kind dat die sonde technisch gezien “zelf” kan gebruiken, maar het in de praktijk niet kan zonder hulp? Wat met de ouders die al jaren steunen op thuisverpleegkundige zorg tijdens de schooluren – zorg die plots niet meer terugbetaald wordt? Zij krijgen nu de factuur gepresenteerd. Alsof zorg een luxeproduct is geworden. Alsof hun dagelijkse realiteit niet bestaat. Dit kan nooit de bedoeling van de wetgever zijn geweest. Zorg mag geen straf worden voor wie kwetsbaar is. Toegankelijke zorg is geen slogan. Het is een belofte. En die belofte dreigt hier te breken.

Ja, er moeten efficiëntie-oefeningen gebeuren. Ja, het zorgbudget staat onder druk. Ja, ook wij in de officina zullen het voelen, zullen het horen aan de toon van onze patiënten. Het remgeld stijgt. De ene slikt het gelaten, de andere boos, angstig of verslagen. En wij staan daar tussenin, met de moeilijke opdracht het evenwicht te bewaken tussen wat rechtvaardig is en wat haalbaar blijft.

Gelukkig bestaat er nog altijd de maximumfactuur. Een vangnet. Een bescherming voor wie het echt niet meer kan dragen. Maar zelfs met die bescherming voelt elke extra euro voor velen als een steen op de borst. Fraude moet hard aangepakt worden. Dat staat buiten kijf. Maar laat ons nooit vergeten: achter elke maatregel, elke controle, elke schrapping schuilt een mens. Een patiënt. Een kind. Een gezin. En zorg zonder menselijkheid is geen zorg meer, maar administratie met een hartslag.